Yüzde Verim Nedir?
Kimyasal bir reaksiyonun yüzde verimi, reaksiyonun ne kadar verimli bir şekilde gerçekleştiğinin bir ölçüsüdür. Laboratuvarda deneysel olarak elde edilen ürün miktarının (gerçek verim), stokiyometrik hesaplamalarla elde edilmesi mümkün olan maksimum ürün miktarına (teorik verim) oranının yüzde olarak ifade edilmesidir.
Gerçek Verim ve Teorik Verim
- Teorik Verim: Dengelenmiş kimyasal denkleme göre, sınırlayıcı bileşenin tamamen reaksiyona girmesi durumunda oluşması beklenen maksimum ürün miktarıdır. Bu değer, kağıt üzerinde yapılan bir hesaplamadır.
- Gerçek Verim: Aynı reaksiyonun laboratuvar ortamında gerçekleştirilmesiyle fiilen elde edilen, tartılan ürün miktarıdır. Gerçek verim, genellikle teorik verimden daha düşüktür.
Yüzde Verim Formülü
Yüzde verim, aşağıdaki basit formülle hesaplanır:
% Verim = (Gerçek Verim / Teorik Verim) × 100
Verimin %100'den Düşük Olmasının Nedenleri
İdeal koşullar dışında, bir reaksiyonun veriminin %100 olması nadirdir. Bunun başlıca nedenleri şunlardır:
- Tersinir Reaksiyonlar: Reaksiyon dengeye ulaştığında girenlerin tamamı ürüne dönüşmeyebilir.
- Yan Reaksiyonlar: İstenmeyen yan ürünlerin oluşması, ana ürünün miktarını azaltır.
- Ürün Kaybı: Süzme, kristallendirme, aktarma gibi saflaştırma ve ayırma işlemleri sırasında ürünün bir kısmı kaybedilebilir.
- Tamamlanmayan Reaksiyonlar: Reaksiyonun tamamlanması için yeterli süre veya koşullar sağlanamamış olabilir.