APGAR Skoru Hesaplama

APGAR Skoru Hakkında Detaylar

APGAR skoru, bir yenidoğanın doğumdan hemen sonraki fiziksel durumunu değerlendirmek için kullanılan basit, hızlı ve etkili bir yöntemdir. Bu skorlama, bebeğin anne karnından dış dünyaya geçiş sürecine ne kadar iyi adapte olduğunu gösterir ve acil tıbbi müdahale ihtiyacını belirlemede kritik bir rol oynar.

Skalanın Amacı ve Zamanlaması

APGAR değerlendirmesi standart olarak doğumdan sonraki 1. dakikada ve 5. dakikada yapılır.

• 1. Dakika Skoru: Bebeğin doğum sürecini ne kadar iyi tolere ettiğini gösterir.
• 5. Dakika Skoru: Bebeğin dış dünyaya adaptasyonunu ve resüsitasyon (canlandırma) girişimlerine verdiği yanıtı değerlendirir.

Eğer 5. dakika skoru 7'nin altındaysa, bebeğin durumu stabilize olana kadar her 5 dakikada bir (örneğin 10., 15. ve 20. dakikalarda) değerlendirme tekrarlanır.

APGAR Kriterleri

Skor, adını da oluşturan 5 temel kritere dayanır. Her bir kriter 0, 1 veya 2 puan alır.

Skorun Yorumlanması

• Skor 7-10: Normal. Bebek iyi durumda ve rutin bakım yeterlidir.
• Skor 4-6: Orta Derecede Anormal. Bebek bir miktar yardıma ihtiyaç duyabilir (örn. solunum desteği, vücudun ovulması).
• Skor 0-3: Kritik Düzeyde Düşük. Bebek acil resüsitasyon ve hayat kurtarıcı müdahaleye ihtiyaç duyar.

Skorun Geliştiricisi: Dr. Virginia Apgar

APGAR skoru, 1952 yılında Columbia Üniversitesi'nde görevli bir anesteziyolog olan Dr. Virginia Apgar tarafından geliştirilmiştir. Dr. Apgar, doğum odasında yenidoğanların sağlık durumunu değerlendirmek için standart, hızlı ve tekrarlanabilir bir yöntemin eksikliğini fark etmişti. O döneme kadar bebeklerin durumu hakkında ortak bir dil veya objektif bir ölçüt bulunmuyordu. Bu durum, resüsitasyona ihtiyacı olan bebeklerin zamanında fark edilememesine yol açabiliyordu.

Dr. Apgar, bir bebeğin sağlığını yansıtan beş temel ve kolayca gözlemlenebilir parametreyi (kalp hızı, solunum, kas tonusu, refleks yanıt ve renk) belirleyerek bu skorlama sistemini oluşturdu. Bu basit ama devrim niteliğindeki sistem, doğumhanedeki ekibin bir bebeğin durumunu saniyeler içinde değerlendirmesine ve acil müdahale ihtiyacını belirlemesine olanak tanıdı. İlginç bir şekilde, "APGAR" kısaltması (Appearance, Pulse, Grimace, Activity, Respiration) skorun yaratılmasından yıllar sonra, tıp öğrencileri tarafından kriterleri kolayca ezberlemek için bir anımsatıcı (backronym) olarak oluşturulmuş ve yaygınlaşmıştır.

Literatür ve Kaynakça

APGAR skoru, geliştirildiği günden bu yana neonatolojinin temel taşlarından biri olmuştur. Skorun kullanımı ve yorumlanması üzerine yazılmış temel makaleler ve güncel kılavuzlar aşağıda listelenmiştir.

• Apgar, V. (1953). A proposal for a new method of evaluation of the newborn infant. Current Researches in Anesthesia & Analgesia, 32(4), 260–267. - (Dr. Virginia Apgar'ın skorlamayı ilk kez dünyaya tanıttığı orijinal ve tarihi makale.)
• American Academy of Pediatrics, Committee on Fetus and Newborn, & American College of Obstetricians and Gynecologists, Committee on Obstetric Practice. (2015). The Apgar Score. Pediatrics, 136(4), 819–822. - (ABD'nin önde gelen pediatri ve obstetri kurumlarının, skorun doğru kullanımı ve sınırlılıkları hakkındaki ortak resmi görüşü.)
• Casey, B. M., McIntire, D. D., & Leveno, K. J. (2001). The continuing value of the Apgar score for the assessment of newborn infants. The New England Journal of Medicine, 344(7), 467-471. - (Geniş bir hasta serisi üzerinde APGAR skorunun zaman içindeki geçerliliğini ve önemini yeniden teyit eden önemli bir çalışma.)
• Iliodromiti, S., Mackay, D. F., Smith, G. C., Pell, J. P., & Nelson, S. M. (2014). Apgar score and the risk of cause-specific infant mortality: a population-based cohort study. The Lancet, 384(9956), 1749-1755. - (APGAR skorunun bebek mortalitesi ile olan ilişkisini inceleyen büyük ölçekli bir epidemiyolojik çalışma.)