CIWA-Ar Alkol Yoksunluk Skalası

Hastanın alkol yoksunluk belirtilerinin şiddetini belirleyin ve tedaviyi yönlendirin.

1. Bulantı ve Kusma

2. Tremor (Titreme)

3. Terleme

4. Anksiyete (Kaygı)

5. Ajitasyon

6. Dokunsal Bozukluklar

7. İşitsel Bozukluklar

8. Görsel Bozukluklar

9. Baş Ağrısı, Dolgunluk Hissi

10. Oryantasyon ve Bilinç Durumu

CIWA-Ar Skalası Hakkında Detaylar

CIWA-Ar (Clinical Institute Withdrawal Assessment for Alcohol, Revised), alkol bağımlılığı olan bireylerde alkol alımı kesildiğinde veya azaltıldığında ortaya çıkan yoksunluk sendromunun şiddetini objektif olarak ölçmek için kullanılan 10 maddelik bir değerlendirme skalasıdır. Bu skalanın temel amacı, her hastaya standart bir dozda ilaç vermek yerine, hastanın anlık semptom şiddetine göre tedavi verilmesini ("semptom güdümlü tedavi") sağlamaktır.

Skalanın Amacı ve Klinik Önemi

Alkol yoksunluğu, basit bir huzursuzluktan hayatı tehdit eden nöbetlere ve Deliryum Tremens'e (DTs) kadar geniş bir yelpazede seyredebilir. CIWA-Ar kullanarak düzenli değerlendirme yapmanın faydaları şunlardır:

Objektif Değerlendirme: Hastanın durumunu standardize bir şekilde puanlayarak sağlık ekibi arasında ortak bir dil oluşturur.
Gereksiz İlaç Kullanımını Önleme: Sadece semptomları olan hastalara ve semptomlarının şiddetine göre ilaç (genellikle benzodiazepinler) verilmesini sağlayarak aşırı sedasyon riskini azaltır.
Komplikasyonları Önleme: Şiddetli yoksunluk semptomlarını erken tanıyıp agresif bir şekilde tedavi ederek nöbet ve Deliryum Tremens gibi ciddi komplikasyonların gelişmesini engeller.
Tedavi Süresini Kısaltma: Semptom güdümlü yaklaşımın, sabit dozlu protokollere göre toplamda daha az ilaç kullanımına ve daha kısa tedavi sürelerine yol açtığı gösterilmiştir.

Skorun Yorumlanması ve Yönetim

Hesaplanan toplam skor (maksimum 67), yoksunluğun ciddiyetini belirler ve tedavi stratejisine rehberlik eder.

CIWA-Ar Skoru	Yoksunluk Şiddeti	Önerilen Yönetim
< 10	Hafif Yoksunluk	Genellikle farmakolojik tedavi gerektirmez. Destekleyici bakım (sıvı, vitamin takviyesi, sakin ortam) yeterlidir.
10 - 18	Orta Şiddette Yoksunluk	Semptom güdümlü benzodiazepin tedavisi (örn. Diazepam, Lorazepam) başlanmalıdır. Skor düzenli aralıklarla (örn. 1-2 saatte bir) tekrarlanır.
> 18	Şiddetli Yoksunluk	Benzodiazepin tedavisi gereklidir. Hasta nöbet ve Deliryum Tremens gelişimi açısından çok yakından izlenmelidir. Gerekirse yoğun bakım takibi düşünülmelidir.

CIWA-Ar skalası, hastanın aktif olarak katılımını (sorulara yanıt vermesini) gerektirir. Eğer hasta koopere değilse, deliryumda ise veya başka bir nedenle güvenilir yanıt alınamıyorsa, bu skalanın kullanımı uygun olmayabilir. Bu durumlarda, RASS gibi daha objektif ajitasyon skalaları ve hekimin klinik yargısı ön plana çıkar.

Skalanın Geliştirilmesi ve Tarihçesi

CIWA-Ar (Clinical Institute Withdrawal Assessment for Alcohol, Revised), 1989 yılında Toronto'daki Bağımlılık Araştırma Vakfı'nda (Addiction Research Foundation) Dr. John T. Sullivan ve meslektaşları tarafından geliştirilmiştir. Bu skala, daha önce geliştirilen ancak daha karmaşık ve uzun olan orijinal CIWA ölçeğinin gözden geçirilmiş (Revised) bir versiyonudur. Geliştirilmesindeki temel amaç, alkol yoksunluğu tedavisinde devrim niteliğinde bir yaklaşım olan "semptom güdümlü tedavi" (symptom-triggered therapy) için pratik ve güvenilir bir araç sağlamaktı.

O tarihe kadar, alkol yoksunluğu genellikle tüm hastalara belirli saat aralıklarıyla sabit dozda benzodiazepin verilerek tedavi ediliyordu. Bu "sabit doz" yaklaşımı, hafif yoksunluk geçiren hastalarda aşırı sedasyona ve gereksiz ilaç kullanımına, şiddetli yoksunluk geçirenlerde ise yetersiz tedaviye ve komplikasyonlara yol açabiliyordu. CIWA-Ar'ın geliştirilmesi, hemşirelerin ve hekimlerin hastanın yoksunluk şiddetini objektif olarak puanlamasına ve ilacı sadece skor belirli bir eşiği aştığında vermesine olanak tanıdı. Bu yaklaşımın, tedavi süresini ve kullanılan toplam ilaç miktarını azalttığı, aynı zamanda güvenliği artırdığı çok sayıda çalışmayla kanıtlanmıştır.

Literatür ve Kaynakça

CIWA-Ar, alkol yoksunluğu tedavisinde semptom güdümlü yaklaşımın temelini oluşturur ve etkinliği güçlü bilimsel kanıtlarla desteklenmektedir.

Sullivan, J. T., Sykora, K., Schneiderman, J., Naranjo, C. A., & Sellers, E. M. (1989). Assessment of alcohol withdrawal: the revised clinical institute withdrawal assessment for alcohol scale (CIWA-Ar). British Journal of Addiction, 84(11), 1353–1357. - (CIWA-Ar skalasını tanıtan ve doğrulayan orijinal ve temel makale.)
Saitz, R., Mayo-Smith, M. F., Roberts, M. S., Redmond, H. A., Bernard, D. R., & Calkins, D. R. (1994). Individualized treatment for alcohol withdrawal. A randomized double-blind controlled trial. JAMA, 272(7), 519-523. - (CIWA-Ar kullanılarak yapılan semptom güdümlü tedavinin, sabit dozlu tedaviye üstünlüğünü gösteren önemli bir randomize kontrollü çalışma.)
The ASAM Clinical Practice Guideline on Alcohol Withdrawal Management. (2020). American Society of Addiction Medicine. - (Amerikan Bağımlılık Tıbbı Derneği'nin, alkol yoksunluğu yönetiminde CIWA-Ar kullanımını standart bir uygulama olarak öneren güncel klinik kılavuzu.)
Williams, K., & Mitchell, M. (2014). A comparison of the original and revised Clinical Institute Withdrawal Assessment for Alcohol (CIWA/CIWA-Ar). Journal of Addictions Nursing, 25(3), 116-120. - (Orijinal CIWA ile revize edilmiş CIWA-Ar arasındaki farkları ve revizyonun gerekçelerini açıklayan bir derleme.)