CPOT Ağrı Gözlem Aracı Hesaplama

CPOT Hakkında Detaylar

CPOT (Critical-Care Pain Observation Tool - Yoğun Bakım Ağrı Gözlem Aracı), sözel olarak ağrısını ifade edemeyen (örneğin, entübe, sedasyon altında veya bilinç bozukluğu olan) kritik durumdaki yetişkin hastalarda ağrının varlığını ve şiddetini değerlendirmek için tasarlanmış, geçerliliği kanıtlanmış bir davranışsal ağrı skalasıdır.

Ağrı Değerlendirmesi Neden Önemlidir?

Yoğun bakımda yetersiz ağrı tedavisi, hastalar için sadece bir ızdırap kaynağı olmakla kalmaz, aynı zamanda ciddi fizyolojik sonuçlara da yol açar. Kontrolsüz ağrı; kalp hızını, kan basıncını ve oksijen tüketimini artırabilir, anksiyete ve ajitasyona neden olabilir, bağışıklık sistemini baskılayabilir ve kronik ağrı sendromlarının gelişme riskini artırabilir. Bu nedenle, tüm hastalarda, özellikle de kendilerini ifade edemeyenlerde, düzenli ve standardize bir ağrı değerlendirmesi yapmak modern yoğun bakım pratiğinin temel bir gerekliliğidir.

CPOT'un Bileşenleri

CPOT, ağrıyla ilişkili olduğu bilinen dört farklı davranışsal ve fizyolojik göstergeyi değerlendirir. Her bir gösterge 0'dan 2'ye kadar puanlanır ve toplam skor 0 ile 8 arasında değişir.

1. Yüz İfadesi: Yüz, ağrının en hassas göstergelerinden biridir. Yüz kaslarının gerginliği, kaşların çatılması veya yüzün buruşturulması ağrıya işaret edebilir.
2. Vücut Hareketleri: Ağrısı olan hastalar genellikle kendilerini korumaya yönelik yavaş hareketler yapar veya huzursuz olabilirler. Ciddi ağrıda ise hasta yatakta yerinde duramaz, tüplerini veya kateterlerini çekmeye çalışabilir.
3. Kas Gerginliği: Ağrı, kas tonusunda artışa neden olur. Bu, özellikle hastaya pasif hareket (örn. eklem bükme) yaptırıldığında hissedilen dirençle değerlendirilir.
4. Ventilatörle Uyum (Entübe hastalar için) veya Vokalizasyon (Ekstübe hastalar için):
   • Entübe hastalarda: Ağrı, hastanın mekanik ventilatörle "savaşmasına", öksürmesine ve ventilatör alarmlarının çalmasına neden olabilir.
   • Ekstübe hastalarda: Ağrının varlığı, hastanın inlemesi, iç çekmesi veya bağırması gibi sesler çıkarmasıyla anlaşılabilir.

Skorun Yorumlanması

Toplam CPOT skoru, ağrının varlığı ve potansiyel olarak şiddeti hakkında bir fikir verir. Genel olarak kabul edilen yorumlama şu şekildedir:

• Skor 0-2: Anlamlı ağrı olasılığı düşük.
• Skor > 2: Anlamlı ağrı varlığını düşündürür. Bu durumda, hastaya analjezik (ağrı kesici) bir müdahale yapılması ve skorun yeniden değerlendirilmesi önerilir.

Skalanın Geliştirilmesi ve Tarihçesi

CPOT (Critical-Care Pain Observation Tool), 2000'li yılların başında Kanadalı bir hemşire ve araştırmacı olan Dr. Céline Gélinas ve McGill Üniversitesi'ndeki meslektaşları tarafından geliştirilmiştir. Dr. Gélinas, yoğun bakım ünitelerinde (YBÜ) yatan ve konuşarak iletişim kuramayan hastaların ağrılarının sistematik olarak değerlendirilmesinde büyük bir boşluk olduğunu fark etmiştir. O dönemde kullanılan ağrı skalalarının çoğu hastanın kendi beyanına dayanıyordu ve bu durum, entübe veya bilinci kapalı hastalar için tamamen kullanışsızdı.

Bu sorunu çözmek amacıyla, Gélinas ve ekibi, ağrıyı yansıtan gözlemlenebilir davranışları (yüz ifadesi, vücut hareketleri vb.) temel alan bir araç geliştirmek için yola çıktılar. Kapsamlı bir literatür taraması, uzman görüşleri ve titiz klinik çalışmalar sonucunda, hem entübe hem de ekstübe hastalarda geçerli ve güvenilir olduğu kanıtlanan CPOT'u oluşturdular. 2006'da yayınlanan orijinal validasyon çalışması, CPOT'un YBÜ hemşireleri tarafından kolayca uygulanabildiğini ve hastaların ağrı düzeyini yüksek bir doğrulukla yansıttığını gösterdi. Bu çalışma, CPOT'un dünya çapında yoğun bakımlarda standart bir ağrı değerlendirme aracı olarak kabul edilmesinin önünü açtı.

Literatür ve Kaynakça

CPOT, geçerliliği ve güvenilirliği çok sayıda çalışma ile kanıtlanmış ve uluslararası yoğun bakım kılavuzlarında önerilen bir ağrı değerlendirme aracıdır.

• Gélinas, C., Fillion, L., & Puntillo, K. A. (2006). Validation of the critical-care pain observation tool in adult patients. American Journal of Critical Care, 15(4), 420-427. - (CPOT'un geliştirildiği ve ilk kez doğrulandığı orijinal ve temel makale.)
• Devlin, J. W., Skrobik, Y., Gélinas, C., et al. (2018). Clinical Practice Guidelines for the Prevention and Management of Pain, Agitation/Sedation, Delirium, Immobility, and Sleep Disruption in Adult Patients in the ICU. Critical Care Medicine, 46(9), e825-e873. - (Ağrı yönetimi için CPOT gibi davranışsal ağrı skalalarının rutin kullanımını öneren en güncel ve kapsamlı uluslararası kılavuz.)
• Gélinas, C., Harel, F., Fillion, L., Puntillo, K. A., & Johnston, C. C. (2009). Sensitivity and specificity of the Critical-Care Pain Observation Tool for the detection of pain in intubated adults after cardiac surgery. Journal of Pain and Symptom Management, 37(1), 58-67. - (CPOT'un belirli bir hasta popülasyonu olan kardiyak cerrahi hastalarında duyarlılığını ve özgüllüğünü gösteren bir çalışma.)
• Li, D., Yang, C., & Hu, F. (2021). Pain assessment in the ICU: A review of 11 pain scales. Journal of Clinical Nursing, 30(23-24), 3465-3478. - (Yoğun bakımda kullanılan farklı ağrı skalalarını karşılaştıran ve CPOT'un yerini tartışan güncel bir derleme.)