GRACE Risk Skoru

Akut Koroner Sendrom hastasında hastane içi ve 6 aylık mortalite riskini belirleyin.

Demografik ve Vital Bulgular

Yaş:

Kalp Hızı (vuru/dk):

Sistolik Kan Basıncı (mmHg):

Serum Kreatinin (mg/dL):

Klinik Bulgular

Killip Sınıfı (Kalp Yetmezliği Bulguları):

Girişte Kardiyak Arrest

EKG'de ST Segment Çökmesi

Yükselmiş Kardiyak Enzimler

GRACE Risk Skoru Hakkında Detaylar

GRACE (Global Registry of Acute Coronary Events) Risk Skoru, akut koroner sendromun (AKS) tüm spektrumundaki (ST yükselmeli MI [STEMI], ST yükselmesiz MI [NSTEMI] ve anstabil anjina [UA]) hastalar için geliştirilmiş, güçlü bir prognostik araçtır. TIMI skorundan daha fazla değişken kullanarak, hastaların hem hastane içindeki hem de taburculuk sonrası 6 aylık dönemdeki mortalite (ölüm) riskini daha hassas bir şekilde tahmin eder.

Skalanın Amacı ve Bileşenleri

GRACE skorunun temel amacı, AKS hastalarını risk gruplarına ayırarak tedavi stratejilerine (özellikle erken invaziv yaklaşım kararına) rehberlik etmektir. Skor, 8 klinik değişkene dayalı karmaşık bir puanlama sistemi kullanır:

Yaş: Yaş arttıkça puan logaritmik olarak artar.
Kalp Hızı: Yüksek kalp hızları daha fazla puan alır.
Sistolik Kan Basıncı: Düşük kan basınçları daha fazla puan alır.
Kreatinin: Böbrek fonksiyon bozukluğunu gösterir ve yüksek değerler daha fazla puan alır.
Killip Sınıfı: Hastaneye başvuru anındaki kalp yetmezliği bulgularını derecelendirir (Sınıf I'den IV'e kadar puan artar).
Girişte Kardiyak Arrest: Başvuru anında kalp durması yaşanmış olması (yüksek puan).
EKG'de ST Segment Çökmesi: Miyokard iskemisinin bir göstergesidir (ek puan).
Yükselmiş Kardiyak Enzimler: Kalp kası hasarını gösterir (ek puan).

Skorun Yorumlanması ve Klinik Yönetim

Her bir değişkenden gelen puanlar toplanarak nihai GRACE skoru elde edilir. Bu toplam skor, daha sonra bir nomogram veya formül aracılığıyla hastane içi ve 6 aylık mortalite olasılıklarına dönüştürülür. Bu risk yüzdeleri, hastaları üç ana risk kategorisine ayırır:

Risk Kategorisi	GRACE Skoru (NSTEMI)	6 Aylık Mortalite	Önerilen Yönetim
Düşük Risk	< 109	< %3	İskemi güdümlü / Konservatif yaklaşım düşünülebilir.
Orta Risk	109 - 140	%3 - %8	Erken invaziv yaklaşım (koroner anjiyografi) düşünülmelidir.
Yüksek Risk	> 140	> %8	Acil invaziv yaklaşım (<24 saat içinde koroner anjiyografi) önerilir.

GRACE vs. TIMI: GRACE skoru, hemodinamik değişkenleri (kalp hızı, kan basıncı) ve böbrek fonksiyonlarını da içerdiği için genellikle TIMI skorundan daha güçlü bir öngörü aracı olarak kabul edilir. Özellikle orta ve yüksek riskli hastaların belirlenmesinde daha hassastır ve güncel kardiyoloji kılavuzlarında tedavi stratejisini belirlemede sıklıkla tercih edilir.

Skorun Geliştirilmesi ve Tarihçesi

GRACE Risk Skoru, adını aldığı Global Registry of Acute Coronary Events (Akut Koroner Olayların Küresel Kaydı) adlı büyük ölçekli, çok uluslu, gözlemsel bir çalışmadan doğmuştur. Bu çalışma, 1999 yılında, Massachusetts Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki Sonuç Araştırmaları Merkezi (Center for Outcomes Research) tarafından, Dr. Keith A. A. Fox ve Dr. Kim A. Eagle gibi önde gelen kardiyologların liderliğinde başlatılmıştır.

O döneme kadar kullanılan birçok risk skoru, genellikle randomize kontrollü çalışmaların seçilmiş hasta popülasyonlarından türetilmişti. GRACE'in en büyük farkı ve gücü, "gerçek dünya" verilerine dayanmasıydı. Dünya genelinde yüzden fazla hastaneden, akut koroner sendromun tüm spektrumuyla başvuran on binlerce hastanın verileri bu kayıt sisteminde toplandı. Araştırmacılar, bu geniş ve heterojen veri setini kullanarak, hastane içi ve taburculuk sonrası mortaliteyi en güçlü şekilde öngören 8 klinik değişkeni belirlediler. Bu değişkenlere dayalı olarak geliştirdikleri risk modeli, "gerçek dünya" hastalarını yansıttığı için yüksek bir genellenebilirlik ve doğruluk oranına sahip oldu ve kısa sürede uluslararası kardiyoloji kılavuzlarında yerini aldı.

Literatür ve Kaynakça

GRACE risk skoru, çok sayıda klinik çalışmada doğrulanmış ve güncel kardiyoloji kılavuzlarında akut koroner sendromlu hastaların risk sınıflandırması için temel bir araç olarak önerilmektedir.

Granger, C. B., Goldberg, R. J., Dabbous, O., et al. (2003). Predictors of hospital mortality in the global registry of acute coronary events. Archives of Internal Medicine, 163(19), 2345-2353. - (GRACE skorunun hastane içi mortaliteyi öngörmedeki etkinliğini gösteren temel makalelerden biri.)
Eagle, K. A., Lim, M. J., Dabbous, O. H., et al. (2004). A validated prediction model for all forms of acute coronary syndrome: estimating the risk of 6-month postdischarge death in an international registry. JAMA, 291(22), 2727-2733. - (Skorun 6 aylık mortaliteyi tahmin etme modelini sunan ve doğrulayan çığır açıcı çalışma.)
Collet, J. P., Thiele, H., Barbato, E., et al. (2021). 2020 ESC Guidelines for the management of acute coronary syndromes in patients presenting without persistent ST-segment elevation. European Heart Journal, 42(14), 1289-1367. - (NSTEMI hastalarında risk değerlendirmesi ve tedavi stratejisinin belirlenmesi için GRACE skorunun kullanımını şiddetle öneren en güncel Avrupa Kardiyoloji Derneği kılavuzu.)
de Araújo Gonçalves, P., Ferreira, J., Aguiar, C., & Seabra-Gomes, R. (2005). TIMI, GRACE and a new simple risk score in predicting death in-hospital and at 1-year in non-ST-segment elevation acute coronary syndromes. Revista Portuguesa de Cardiologia, 24(11), 1297-1308. - (GRACE skorunu TIMI gibi diğer risk skorlarıyla karşılaştıran ve prognostik üstünlüğünü tartışan bir çalışma.)