HAS-BLED Kanama Riski Skoru

Atriyal fibrilasyonlu hastalarda antikoagülan tedaviye bağlı kanama riskini değerlendirin.

Aşağıdaki kriterlerden mevcut olanları işaretleyin (her biri 1 puan):

Hypertension: Kontrolsüz hipertansiyon (Sistolik > 160 mmHg)

Abnormal Renal Function: Kronik diyaliz, böbrek nakli veya Kreatinin > 2.26 mg/dL

Abnormal Liver Function: Kronik karaciğer hastalığı (siroz vb.) veya biyokimyasal kanıt (Bilirubin >2x normal, AST/ALT >3x normal)

Stroke: Geçirilmiş inme öyküsü

Bleeding: Geçirilmiş majör kanama öyküsü veya kanama predispozisyonu

Labile INR: Değişken/yüksek INR değerleri veya TTR < %60

Elderly: Yaş > 65

Drugs: Kanama riskini artıran ilaçlar (örn: antiplatelet, NSAID)

Drugs/Alcohol: Aşırı alkol tüketimi (haftada >8 kadeh)

HAS-BLED Skoru Hakkında Detaylar

HAS-BLED skoru, atriyal fibrilasyon (AF) nedeniyle oral antikoagülan (kan sulandırıcı) kullanan bir hastanın bir yıl içinde majör bir kanama (hastaneye yatış gerektiren, hemoglobin düşüşüne neden olan veya kan transfüzyonu gerektiren kanama) yaşama riskini tahmin etmek için tasarlanmış pratik bir risk skorlama sistemidir. CHA₂DS₂-VASc inme riski skoru ile birlikte kullanılarak, tedavi kararının risk/yarar dengesini kurmaya yardımcı olur.

Kritik Yorumlama Notu: Yüksek bir HAS-BLED skoru (≥3), antikoagülan tedavinin verilmemesi gerektiği anlamına gelmez. Aksine, bu skor, hastanın kanama açısından yüksek riskli olduğunu ve bu risk faktörlerinin (özellikle düzeltilebilir olanların) dikkatle yönetilmesi, hastanın daha yakından izlenmesi gerektiğini belirten bir uyarı aracıdır.

Skalanın Bileşenleri

Skalanın adı, her biri 1 puan değerindeki 9 potansiyel risk faktörünü içeren bir kısaltmadır:

H - Hypertension (Hipertansiyon): Tedaviye rağmen kontrol altına alınamayan sistolik kan basıncı (>160 mmHg).
A - Abnormal renal/liver function (Anormal böbrek/karaciğer fonksiyonu): Ciddi böbrek veya karaciğer hastalığı. (Her biri için 1'er puan, toplamda 2 puana kadar).
S - Stroke (İnme): Geçirilmiş inme öyküsü.
B - Bleeding (Kanama): Geçmişte önemli bir kanama yaşamış olmak veya kanamaya yatkınlık.
L - Labile INR (Değişken INR): Özellikle Warfarin kullanan hastalarda INR düzeylerinin sık sık hedeflenen aralığın dışına çıkması.
E - Elderly (Yaşlı): Yaşın 65'ten büyük olması.
D - Drugs/alcohol (İlaçlar/Alkol): Kanama riskini artıran diğer ilaçların (aspirin, klopidogrel, NSAID'ler gibi) birlikte kullanımı veya aşırı alkol tüketimi. (Her biri için 1'er puan, toplamda 2 puana kadar).

Skorun Yorumlanması ve Yönetim

Hesaplanan toplam skor (0-9 arası), hastanın yaklaşık yıllık majör kanama riskini belirler.

HAS-BLED Skoru	Yıllık Majör Kanama Riski (%)	Risk Düzeyi
0	1.13	Düşük / Orta Risk
1	1.02
2	1.88
3	3.74	Yüksek Risk
4	8.70
5	12.5

Skor ≥ 3 olan hastalar yüksek riskli kabul edilir. Bu durumda klinisyenin yapması gereken, özellikle düzeltilebilir risk faktörlerini (kontrolsüz hipertansiyon, labil INR, kanama riskini artıran diğer ilaçların kullanımı) ele almaktır. Hasta tedaviye başladıktan sonra daha sıkı takip edilmelidir. Yüksek inme riskine (yüksek CHA₂DS₂-VASc skoru) sahip bir hastada, yüksek HAS-BLED skoruna rağmen antikoagülan tedavinin faydası genellikle kanama riskinden daha ağır basar.

Skorun Geliştirilmesi ve Amacı

HAS-BLED skoru, 2010 yılında, atriyal fibrilasyonlu hastaların "gerçek dünya" verilerini içeren Euro Heart Survey çalışmasının verileri kullanılarak geliştirilmiştir. Bu çalışmayı yürüten ekip, CHA₂DS₂-VASc skorunu da geliştiren, Birmingham Üniversitesi'nden Profesör Gregory Y. H. Lip önderliğindeki gruptur. Geliştirilmesindeki temel amaç, antikoagülan tedaviye başlayacak hastalarda kanama riskini değerlendirmek için basit, kolay hatırlanabilen ve pratik bir araç oluşturmaktı.

O dönemde kullanılan diğer kanama risk skorları ya çok karmaşıktı ya da sadece Warfarin kullanan hastalara özgüydü. HAS-BLED, hem Warfarin hem de yeni nesil oral antikoagülanlar (NOAC/DOAC) için geçerli olan, kolayca uygulanabilir bir sistem sunmayı hedefledi. Skorun en önemli felsefesi, yüksek bir skorun tedaviyi engellemek yerine, klinisyeni "uyarması", düzeltilebilir risk faktörlerine odaklanmayı teşvik etmesi ve hastanın daha dikkatli izlenmesi gerektiğini belirtmesidir. Bu yaklaşım, inme ve kanama riskleri arasında daha dengeli bir karar verilmesini sağlayarak Avrupa Kardiyoloji Derneği (ESC) ve diğer uluslararası kılavuzlarda hızla standart bir araç olarak yerini almıştır.

Literatür ve Kaynakça

HAS-BLED skoru, atriyal fibrilasyon hastalarında kanama riskini değerlendirmek için uluslararası kılavuzlar tarafından yaygın olarak önerilen, kanıta dayalı bir araçtır.

Pisters, R., Lane, D. A., Nieuwlaat, R., de Vos, C. B., Crijns, H. J., & Lip, G. Y. (2010). A novel user-friendly score (HAS-BLED) to assess 1-year risk of major bleeding in patients with atrial fibrillation: the Euro Heart Survey. Chest, 138(5), 1093-1100. - (HAS-BLED skorunu ilk kez tanıtan ve Euro Heart Survey verileriyle doğrulayan orijinal makale.)
Lip, G. Y., Frison, L., Halperin, J. L., & Lane, D. A. (2011). Comparative validation of a novel risk score for predicting bleeding risk in anticoagulated patients with atrial fibrillation: the HAS-BLED... score. Journal of the American College of Cardiology, 57(2), 173-180. - (HAS-BLED'i diğer kanama risk skorlarıyla karşılaştıran ve üstünlüğünü gösteren önemli bir validasyon çalışması.)
Hindricks, G., Potpara, T., Dagres, N., et al. (2021). 2020 ESC Guidelines for the diagnosis and management of atrial fibrillation developed in collaboration with the European Association for Cardio-Thoracic Surgery (EACTS). European Heart Journal, 42(5), 373-498. - (Atriyal fibrilasyon yönetiminde hem inme riski (CHA₂DS₂-VASc) hem de kanama riski (HAS-BLED) değerlendirmesini standart olarak öneren en güncel ve kapsamlı Avrupa kılavuzu.)