Son dönem karaciğer hastalığında 3 aylık mortalite riskini hesaplayın.
MELD (Model for End-Stage Liver Disease) Skoru, son dönem karaciğer hastalığı olan (özellikle sirozlu) hastaların kısa dönemdeki (3 ay) mortalite riskini tahmin etmek için geliştirilmiş istatistiksel bir modeldir. Child-Pugh skorundan farklı olarak, tamamen objektif laboratuvar verilerine dayanır. Bu özelliği sayesinde, hastaları karaciğer nakli bekleme listelerinde önceliklendirmek için dünya çapında standart bir araç haline gelmiştir.
Orijinal MELD skoru, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını yansıtan üç temel laboratuvar değerini kullanır: Total Bilirubin, INR ve Kreatinin. Daha sonra, hiponatreminin (düşük sodyum seviyesi) de önemli bir prognostik faktör olduğu anlaşılınca, skora Serum Sodyum değeri de eklenerek MELD-Na skoru geliştirilmiştir.
Elde edilen skor, 6 (düşük risk) ile 40 (yüksek risk) arasında bir değer alır. Skor ne kadar yüksekse, hastanın sonraki 3 ay içinde ölme riski o kadar yüksektir. Bu, hem hastanın durumunun ciddiyetini anlamak hem de nakil gibi ileri tedavilerin aciliyetine karar vermek için kullanılır.
| MELD Skoru | Tahmini 3 Aylık Mortalite |
|---|---|
| < 10 | ~ %2 |
| 10 - 19 | ~ %6 |
| 20 - 29 | ~ %20 |
| 30 - 39 | ~ %53 |
| ≥ 40 | ~ %71 |
MELD skoru, 2000 yılında Mayo Clinic'teki bir araştırma ekibi tarafından, başta Dr. Patrick S. Kamath ve meslektaşları olmak üzere, geliştirilmiştir. Skalanın asıl amacı, sirozlu hastalarda uygulanan bir prosedür olan TIPS (Transjugular Intrahepatic Portosystemic Shunt) sonrası sağkalımı tahmin etmekti. Araştırmacılar, hangi hastaların bu işlemden en çok fayda göreceğini belirlemek için objektif ve güvenilir bir model arıyorlardı.
Ekip, yaptıkları analizler sonucunda serum bilirubin, kreatinin ve INR değerlerinin sağkalımı en iyi şekilde öngördüğünü buldu. Kısa bir süre sonra, bu modelin sadece TIPS sonrası değil, aynı zamanda genel olarak son dönem karaciğer hastalarında 3 aylık mortaliteyi tahmin etmede de son derece başarılı olduğu anlaşıldı. Bu keşif, 2002'den itibaren Amerika Birleşik Devletleri'nde ve daha sonra dünya genelinde karaciğer nakli bekleme listelerindeki hasta sıralama sistemini kökten değiştirdi. Subjektif değerlendirmelere dayalı eski sistemlerin yerini alan MELD, organ dağıtımında daha adil ve objektif bir dönem başlattı.
MELD ve MELD-Na skorlarının geliştirilmesi, doğrulanması ve klinik uygulamaları hakkında bilgi veren bazı temel akademik kaynaklar aşağıda listelenmiştir.