Westley Krup Skoru

Westley Krup Skoru Hakkında Detaylar

Westley Krup Skoru, çocuklarda akut laringotrakeobronşitin (genellikle "krup" olarak bilinir) şiddetini değerlendirmek için kullanılan, standardize edilmiş bir klinik puanlama sistemidir. Krup, üst hava yollarının, özellikle de larenks (gırtlak) ve trakeanın (soluk borusu) viral bir enfeksiyonudur ve tipik olarak "havlar tarzda" öksürük, ses kısıklığı ve inspiratuar stridor (nefes alırken çıkan tiz ses) ile karakterizedir. Westley skoru, bu hastalığın şiddetini objektif bir şekilde sınıflandırarak tedavi kararlarına rehberlik eder.

Skalanın Amacı ve Bileşenleri

Bu skorun temel amacı, subjektif değerlendirmeler yerine, herkesin kullanabileceği ortak bir dil oluşturarak krup şiddetini standardize etmektir. Bu, hastanın tedaviye yanıtını izlemeyi ve daha agresif tedavilere (örn. hastaneye yatış) kimin ihtiyaç duyduğunu belirlemeyi kolaylaştırır. Skor, 5 ana klinik parametreye dayanır:

Skorun Yorumlanması ve Klinik Yönetim

Toplam puan, krup şiddetini ve önerilen tedavi yaklaşımını belirler:

• ≤ 2 Puan (Hafif Krup): Genellikle destekleyici bakım (örn. nemli hava) ve tek doz oral deksametazon yeterlidir. Genellikle ayaktan yönetilebilir.
• 3 - 7 Puan (Orta Krup): Oral deksametazon ve nebülize epinefrin (adrenalin) tedavisi gerektirir. Tedavi sonrası hasta bir süre gözlem altında tutulmalıdır.
• 8 - 11 Puan (Şiddetli Krup): Acil müdahale gerektirir. Tekrarlayan nebülize epinefrin dozları, deksametazon ve hastaneye yatış endikasyonu vardır.
• ≥ 12 Puan (Yaklaşan Solunum Yetmezliği): Kritik bir durumu işaret eder. Yoğun bakım takibi ve muhtemel entübasyon için hazırlıklı olunmalıdır.

Geliştiricisi: Dr. C. R. Westley ve Ekibi

Westley Krup Skoru, 1978 yılında Toronto'daki Hospital for Sick Children hastanesinden Dr. Chernicky R. Westley ve meslektaşları tarafından geliştirilmiştir. O dönemde, krup tedavisinde rasemik epinefrin kullanımının etkinliğini değerlendirmek için çift-kör, randomize bir klinik çalışma yürütüyorlardı. Bu çalışmanın başarılı olabilmesi için, krup şiddetini ve tedaviye verilen yanıtı objektif bir şekilde ölçebilecekleri, güvenilir bir skorlama sistemine ihtiyaçları vardı.

Bu amaçla, üst solunum yolu obstrüksiyonunun beş temel klinik belirtisini (bilinç, siyanoz, stridor, hava girişi ve çekilmeler) puanlayan bu sistemi tasarladılar. Çalışmaları "American Journal of Diseases of Children" dergisinde yayımlandığında, sadece epinefrinin etkinliğini kanıtlamakla kalmadılar, aynı zamanda geliştirdikleri bu skorlama sistemini de tıp literatürüne kazandırdılar. Westley Krup Skoru, o zamandan beri dünya çapında pediatrik acil servislerde ve kliniklerde krup şiddetini değerlendirmek için altın standart araçlardan biri haline gelmiştir.

Literatür ve Kaynakça

Westley Krup Skoru'nun geliştirilmesi ve klinik kullanımı hakkında bilgi veren bazı temel akademik kaynaklar aşağıda listelenmiştir.

• Westley, C. R., Cotton, E. K., & Brooks, J. G. (1978). Nebulized racemic epinephrine by IPPB for the treatment of croup. American Journal of Diseases of Children, 132(5), 484-487. - (Westley Krup Skoru'nun ilk kez kullanıldığı ve tanımlandığı orijinal makale.)
• Bjornson, C., Russell, K. F., Vandermeer, B., Klassen, T. P., & Johnson, D. W. (2011). Nebulized epinephrine for croup in children. Cochrane Database of Systematic Reviews, (2). - (Krup tedavisinde epinefrin kullanımını değerlendiren ve şiddet skorlamasının önemini vurgulayan bir Cochrane derlemesi.)
• Cherry, J. D. (2008). State of the art: clinical practice. Croup. Clinical Infectious Diseases, 46(4), 541-546. - (Krup yönetimi üzerine, Westley Skoru gibi değerlendirme araçlarının kullanımını tartışan bir derleme makalesi.)
• Alberta Health Services. (2016). Guideline for the Diagnosis and Management of Croup in the Emergency Department. - (Krup yönetiminde Westley Skoru'nu klinik akış şemalarına entegre eden bölgesel bir klinik uygulama kılavuzu örneği.)