Aracınızın şarj maliyetini, menzilini ve yolculuk giderlerini hesaplayın.
Elektrikli araçların yaygınlaşmasıyla birlikte şarj altyapısı ve maliyetleri öne çıkan konular arasında yer almaktadır. Bu kapsamlı rehberde, elektrikli araç şarj teknolojilerinden menzil optimizasyonuna, şarj maliyetlerinden batarya ömrünü koruma tekniklerine kadar tüm detayları bulabilirsiniz. Elektrikli araç sahipleri ve elektrikli araç almaya hazırlananlar için hazırlanan bu içerik, en güncel bilgileri sunmayı hedeflemektedir.
Elektrikli araç şarj sistemleri temelde üç kategoriye ayrılır: AC yavaş şarj (3.7-22 kW), DC hızlı şarj (50-150 kW) ve ultra hızlı şarj (150-350 kW). Ev tipi şarj cihazları genellikle 3.7 kW veya 7.4 kW gücündedir ve tam dolum 6-12 saat sürer. Halka açık şarj istasyonlarında bulunan 50 kW DC hızlı şarj üniteleri, bataryayı 30-40 dakikada %80 doluluğa ulaştırabilir. Ultra hızlı şarj istasyonları ise özellikle uzun yolculuklar için 15-20 dakikada kritik şarj ihtiyacını karşılayabilir.
Elektrikli araç şarj maliyetleri; kullanılan şarj türü, günün saatine göre değişen elektrik tarifeleri, abonelik modelleri ve şarj istasyonu operatörlerinin fiyat politikalarına göre değişiklik gösterir. Evde şarj için gece tarifesi kullanıldığında birim maliyet %30-40 daha düşük olabilir. Hızlı şarj istasyonlarında ise kWh başına fiyat ev elektriğine göre 3-5 kat daha yüksektir. Bazı şarj ağları, abonelik sistemiyle aylık sabit ücret karşılığında düşük birim fiyat sunmaktadır.
Lityum-iyon bataryaların ömrünü uzatmak için belirli şarj alışkanlıkları geliştirmek gerekir. Bataryayı sürekli %100 dolulukta tutmak yerine %20-80 aralığında kullanmak ömrü önemli ölçüde uzatır. Hızlı şarjı yalnızca acil durumlarda kullanmak, batarya degradasyonunu yavaşlatır. Aracı uzun süre kullanmayacaksanız batarya seviyesini %50-60 civarında tutmak en idealidir. Aşırı sıcak ve soğuk havalarda şarj işlemini mümkünse kapalı alanlarda yapmak batarya sağlığı açısından önemlidir.
Elektrikli araçlarda menzil; sürüş tarzı, hava koşulları, yol durumu ve araç içi sistemlerin kullanımına göre değişiklik gösterir. Sabit hızla (90-100 km/s) otoyol sürüşü, dur-kalk trafiğine göre daha verimlidir. Klima kullanımı menzili %10-15, aşırı hız ise %20-30 azaltabilir. Rejeneratif frenleme sistemini etkin kullanmak, özellikle şehir içi sürüşlerde menzili %5-10 artırabilir. Kış aylarında batarya performansı düşeceği için menzil planlamasında %15-20 daha düşük değerleri baz almak gerekir.
Türkiye'de 2023 itibarıyla 10.000'den fazla halka açık şarj noktası bulunmaktadır. Enerji Bakanlığı verilerine göre 2030 yılına kadar bu sayının 100.000'e ulaşması hedeflenmektedir. Şehirlerarası yollarda her 50-70 km'de bir hızlı şarj istasyonu kurulum çalışmaları devam etmektedir. Önümüzdeki yıllarda V2G (Vehicle-to-Grid) teknolojisi sayesinde elektrikli araçların şebekeye enerji sağlayabileceği bir altyapı da planlanmaktadır.
Elektrikli araçların satın alma maliyeti benzer segmentteki içten yanmalı araçlara göre daha yüksek olsa da, toplam sahip olma maliyeti genellikle daha düşüktür. Yakıt maliyetlerinin %70-80 daha az olması, bakım giderlerinin daha düşük olması (fren balataları, yağ değişimi gibi masrafların olmaması) ve vergi avantajları sayesinde elektrikli araçlar 3-5 yılda içten yanmalı araçlara göre ekonomik avantaj sağlamaya başlar. Batarya değişim maliyetleri ise teknolojinin gelişmesiyle her geçen yıl düşmektedir.