Konumunuzu girerek kıble yönünü ve harita üzerinde gösterimini bulun.
Kıble yönünün belirlenmesi, İslam'ın ilk dönemlerinden bu yana Müslümanlar için büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamlı rehber, kıble hesaplama yöntemlerinin tarihsel gelişiminden modern teknolojilerle nasıl belirlendiğine kadar tüm detayları içermektedir. Kıble tayininde kullanılan matematiksel formüller, coğrafi koordinat sistemleri ve pratik yöntemler hakkında derinlemesine bilgiler bulabilirsiniz.
İslam'ın ilk yıllarında kıble Kudüs'e doğruyken, Hicret'in ikinci yılında (M.S. 624) Bakara Suresi'nin 144. ayetiyle kıble Kâbe'ye çevrilmiştir. Tarih boyunca Müslüman gökbilimciler ve matematikçiler, kıble yönünü belirlemek için karmaşık hesaplamalar geliştirmişlerdir. 9. yüzyılda Harranlı bilim insanları, küresel trigonometri kullanarak kıble açılarını hesaplamış, 15. yüzyılda Uluğ Bey'in Semerkand rasathanesinde bu hesaplamalar daha da geliştirilmiştir.
Günümüzde kıble yönü, büyük daire (great circle) yöntemi kullanılarak hesaplanmaktadır. Bu yöntemde, Dünya'nın küresel şekli göz önüne alınarak iki nokta arasındaki en kısa yol belirlenir. Kâbe'nin koordinatları (21.4225° K, 39.8262° D) sabit alınarak, bulunulan konumun enlem ve boylam değerleriyle matematiksel hesaplamalar yapılır. Bu hesaplamalarda haversin formülü veya Vincenty formülleri gibi jeodezik yöntemler kullanılır.
Akıllı telefon uygulamaları ve web tabanlı araçlar, GPS teknolojisi sayesinde kullanıcının tam konumunu tespit ederek anlık kıble yönünü gösterebilmektedir. Manyetik pusulalar, coğrafi kuzey ile manyetik kuzey arasındaki farkı (manyetik deklinasyon) dikkate alarak kıble yönünü gösterir. Bazı modern camilerde ise lazer teknolojisiyle kıble hattı zemine işaretlenmektedir. Uydu görüntüleri ve dijital haritalar sayesinde artık milimetrik doğrulukta kıble tayini yapılabilmektedir.
Türkiye'nin batısında (İstanbul) kıble yaklaşık 140° (güneydoğu), ortasında (Ankara) 150°, doğusunda (Van) 180° (tam güney) yönündedir. Amerika kıtasında kuzeydoğu, Uzak Doğu'da kuzeybatı, Güney Afrika'da ise kuzey yönü kıbledir. Ekvator çizgisinde bulunan bir kişi, Kâbe'nin tam batısında veya doğusunda değilse kıble için doğrudan doğuya veya batıya dönmez, özel bir açıyla dönmesi gerekir.
Güneşin doğuş ve batış konumları gözlemlenerek kabaca kıble yönü bulunabilir. Türkiye'de güneşin yazın doğduğu noktanın yaklaşık 30° sağı, kışın ise 15° soluna dönüldüğünde kıble yönü yaklaşık olarak bulunur. Pusula kullanırken manyetik sapma değerinin (Türkiye'de 4°-8° doğu) eklenmesi veya çıkarılması gerekir. Geleneksel yöntemlerden biri olan gölge yönteminde, öğle vakti güneş tam tepedeyken bir çubuğun gölgesinin kuzeyi gösterdiği prensipten yararlanılır.
Modern kıble hesaplama araçları, 0.1° dereceye kadar doğruluk sağlayabilmektedir. Ancak pratikte namaz için 5°-10° hata payı kabul edilebilir. Yüksek binaların manyetik alanı bozabileceği unutulmamalıdır. Uçak, gemi gibi hareket halindeki araçlarda kıble yönü sürekli değişir ve bu durumda hareket yönüne göre genel kıble istikameti esas alınır. Astronotlar için ise Dünya'nın herhangi bir yönü kıble kabul edilebilir.