Değer Artış Kazancı Vergisi Hakkında Bilgiler
Değer artış kazancı vergisi, Gelir Vergisi Kanunu'nun Mükerrer 80. maddesinde düzenlenen ve belirli mal ve hakların (özellikle gayrimenkullerin) elden çıkarılmasından doğan kazançların vergilendirilmesidir. Gayrimenkuller için en önemli kural, iktisap (edinme) tarihinden itibaren 5 tam yıl geçmeden elden çıkarılması durumunda bu verginin gündeme gelmesidir.
Vergiden İstisna Durumlar
- 5 Yıl Kuralı: Gayrimenkul, satın alma tarihinden itibaren 5 tam yıl geçtikten sonra satılırsa, elde edilen kazanç ne kadar olursa olsun değer artış kazancı vergisine tabi değildir.
- Miras veya Bağış Yoluyla Edinme: Miras yoluyla veya karşılıksız (bağış) olarak edinilen gayrimenkullerin satışı, kaç yıl sonra yapılırsa yapılsın değer artış kazancı vergisine tabi değildir.
- İşveren Tarafından Konut Tahsisi: İşverenler tarafından çalışanlara tahsis edilen konutların satışı da bu vergiye tabi değildir.
- Kooperatif Üyelerine Tahsis: Kooperatif üyelerine bu sıfatları nedeniyle tahsis edilen gayrimenkullerin tahsis tarihinde veya sonrasında satışı istisna kapsamında olabilir (detaylı inceleme gerekir).
Vergi Matrahının Hesaplanması
Vergiye tabi kazancın (matrahın) hesaplanmasında aşağıdaki adımlar izlenir:
- Safi Kazancın Bulunması: Satış fiyatından, alış fiyatı ve alıştan sonra yapılan (belgelendirilebilen) masraflar düşülür. Bu masraflar arasında tapu harcı, ödenen komisyonlar, konut kredisi faizleri (sadece konutlar için geçerli, GVK GT 286) ve gayrimenkulün değerini artıran tadilat giderleri sayılabilir.
- Endeksleme (Enflasyon Düzeltmesi - Yİ-ÜFE ile): Alış ve satış tarihleri arasındaki toplam Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) artışı %10 veya daha fazlaysa, alış fiyatı (ve yapılan masraflar), bu dönemdeki **toplam Yİ-ÜFE artış oranı** kadar artırılır. Bu araç, alış tarihinden sonraki aydan satış tarihinden önceki aya kadar olan **aylık Yİ-ÜFE artış oranlarını** kullanarak kümülatif artışı hesaplar. Endekslenmiş maliyet, satış fiyatından düşülerek reel (gerçek) kazanç bulunur.
- İstisna Tutarının Düşülmesi: Hesaplanan reel kazançtan, satışın yapıldığı yıla ait olan ve her yıl güncellenen istisna tutarı düşülür.
- Vergi Matrahı: İstisna düşüldükten sonra kalan tutar, değer artış kazancı vergisinin matrahını oluşturur.
Verginin Hesaplanması ve Beyanı
Bulunan vergi matrahına, satışın yapıldığı yıla ait Gelir Vergisi tarifesinin ilgili dilimlerindeki oranlar uygulanarak ödenecek vergi hesaplanır. Değer artış kazancı, diğer gelir unsurları (ücret, kira vb.) ile birleştirilmez, kendi tarifesi üzerinden vergilendirilir.
Vergi, satışın yapıldığı yılı takip eden yılın Mart ayının sonuna kadar yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile beyan edilir ve genellikle iki taksitte (Mart ve Temmuz aylarında) ödenir.
Yasal Uyarı: Bu hesaplama aracı, genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, Gelir Vergisi Kanunu'nun ilgili maddelerine ve güncel tebliğlere dayanmaktadır. **Endekslemede Yİ-ÜFE aylık artış oranları kullanıldığı unutulmamalıdır.** Vergi mevzuatı karmaşıktır ve özel durumlar (kat karşılığı inşaat, hisseli satışlar, ticari kazançla ilişki vb.) farklılık gösterebilir. Özellikle Yİ-ÜFE verileri, istisna tutarları ve vergi dilimleri her yıl değişmektedir. **Bu araç için gerekli Yİ-ÜFE aylık artış verileri (`ufe.json`) düzenli olarak güncellenmelidir; eksik veya hatalı veri durumunda hesaplama yapılamaz veya yanlış sonuç verebilir.** Hesaplama sonuçları tavsiye niteliğinde olup, yasal bir kesinlik taşımaz. Vergi beyanınız ve ödemeleriniz için mutlaka güncel mevzuatı kontrol etmeniz, TÜİK ve Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (GİB) duyurularını takip etmeniz ve bir mali müşavir veya vergi uzmanından profesyonel destek almanız önerilir. Bu araç kullanılarak yapılan hesaplamalara dayanılarak alınan kararlardan ve doğacak sonuçlardan SmartHesap.com sorumlu tutulamaz.